4. அன்று ராத்திரி இரண்டாவது யாமத்தில் வைக்கப்பட்ட அக்கினியில் ब्रह्मौदनத்தை पाकம் பண்ணுகிறது. பண்ணும் விதம் - நாலு शरावம் (வாணாய்) கொள்ளும் तण्डुलத்தை (அரிசியை) நிர்வாபம் செய்ய வேண்டியது. நிர்வாபமந்திரத்தில் अग्नये என்கிற சொல்லுக்குப்பதிலாக முதல் தடவையில் ब्रह्मणे प्राणाय என்றும் இரண்டாவது தடவையில் ब्रह्मणेऽपानाय என்றும், மூன்றாவது தடவையில் ब्रह्मणे व्यानाय என்றும், கடைசித் தடவையில் ब्रह्मणे என்றும் சொல்ல வேண்டியது. எடுத்த அரிசியை நாலு பாத்திரங்களில் ஜலத்தைச் சேர்த்து அவைகளில் पाकம் பண்ணுகிறது. அரிசி முழுவதும் மலர்வதற்கு முன்னே பாத்திரங்களைக் கீழே இறக்கி, நிறைய நெய்யைச் சேர்த்து. அந்த நெய்யிலிருந்து கொஞ்சம் दर्विயில் எடுத்துக்கொண்டு, அக்கினியில் ஹோமம் செய்து, மூன்று பச்சையான ஸமித்துக்களை நெய்யில் தோய்த்து, ஒவ்வொன்றாய் அக்கினியில் சேர்க்க வேண்டியது. பிறகு செய்த அந்நத்தைக் கொண்டு நாலு ருத்துவிக்குகளை போஜநம் செய்விக்கவேண்டியது. அக்கினியை ராத்திரி யஜமாநன் அணைந்து போகாமல் ரக்ஷிக்கவேண்டியது. விருதத்துடன் இருக்க வேண்டியது. (आप.श्रौत.सूत्रम्,प्रश्नः-5,- कण्डिका-5,6,7)
(आप.श्रौत.सूत्रम्,प्रश्नः-5,- कण्डिका-5,6,7)
कण्डिका-5
1 - अपरेण ब्राह्मौदनिकं लोहिते चर्मण्यानडुहे प्राचीनग्रीव उत्तरलोम्नि पाजके वा निशायां ब्रह्मौदनं चतुःशरावं निर्वपति;2 - देवस्य त्वेत्यनुद्रुत्य ब्रह्मणे प्राणाय जुष्टं निर्वपामीति प्रथममपानायेति द्वितीयं व्यानायेति तृतीयं ब्रह्मणे जुष्टम् इति चतुर्थम्
3 - तूष्णीं वा सर्वाणि; 4 - चतुर्षूदपात्रेषु पचति; 5 - न प्रक्षालयति न प्रस्रावयति; 6 - क्षीरे भवतीत्येके; 7 - जीवतण्डुलमिव श्रपयतीति विज्ञायते; 8 - दर्व्या ब्रह्मौदनादुद्धृत्य प्र वेधसे कवये मेध्याय वचो वन्दारु वृषभाय वृष्णे / यतो भयमभयं तन्नो अस्त्वव देवान्यजेहेड्यानिति जुहोत्यभि वा मन्त्रयते
9 - चतुर्धा ब्रह्मौदनं व्युद्धृत्य प्रभूतेन सर्पिषोपसिच्य कर्षन्ननुच्छिन्दंश्चतुर्भ्य आर्षेयेभ्य ऋत्विग्भ्य उपोहति;
10 - अपात्ताः प्रथमे पिण्डा भवन्त्यप्रतिहताः पाणयः / अथ ब्रह्मौदनशेषं संकृष्य तस्मिन्नाज्यशेषमानीय तस्मिंश्चित्रियस्याश्वत्थस्य तिस्रः समिध आर्द्राः सपलाशाः प्रादेशमात्र्यः स्तिभिगवत्यो विवर्तयति
कण्डिका-6
1 - चित्रियादश्वत्थात्संभृता बृहत्यः शरीरमभिसंस्कृता स्थ / प्रजापतिना यज्ञमुखेन संमितास्तिस्रस्त्रिवृद्भिर्मिथुनाः प्रजात्या इति; 2 - अथादधाति घृतवतीभिराग्नेयीभिर्गायत्रीभिर्ब्राह्मणस्य त्रिष्टुग्भी राजन्यस्य जगतीभिर् वैश्यस्य
समिधाग्निं दुवस्यतेत्येषा // उपत्वाग्ने हविष्मतीर्घृताचीर्यन्तु हर्यत / जुषस्व समिधो मम // तं त्वा समिद्भिरङ्गिरो घृतेन वर्धयामसि / बृहच्छोचा यविष्ठ्येति ब्राह्मणस्य // समिध्यमानः प्रथमो नु धर्मः समक्तुभिरज्यते विश्ववारः / शोचिष्केशो घृतनिर्णिक् पावकः सुयज्ञो अग्निर्यजथाय देवान् // घृतप्रतीको घृतयोनिरग्निघृतैः समिद्धो घृतमस्यान्नम् / घृतप्रुषस्त्वा सरितो वहन्ति घृतं पिबन्सुयजा यक्षि देवान् // आयुर्दा अग्न इति राजन्यस्य // त्वामग्ने समिधानं यविष्ठ देवा दूतं चक्रिरे हव्यवाहम् / उरुज्रयसं घृतयोनिमाहुतं त्वेषं चक्षुर्दधिरे चोदयन्वति // त्वामग्ने प्रदिव आहुतं घृतेन सुम्नायवः सुषमिधा समीधिरे / स वावृधान ओषधीभिरुक्षित उरु ज्रयांसि पार्थिवा वितिष्ठसे // घृतप्रतीकं व ऋतस्य धूर्षदमग्निं मित्रं न समिधान ऋञ्जते / इन्धानो अक्रो विदथेषु दीद्यच्छुक्रवर्णामुदु नो यंसते धियमिति वैश्यस्य
कण्डिका-7
1 - समित्सु तिस्रो वत्सतरीर्ददाति; 2 - प्राश्नन्ति ब्राह्मणा ओदनम्; 3 - प्राशितवद्भ्यः समानं वरं ददाति; 4 - यस्मिन्नक्षत्रेऽग्निमाधास्यन्स्यात्तस्मिन्संवत्सरे पुरस्तादेताः समिध आदध्याद्द्वादशाहे द्व्यहे त्र्यह एकाहे वा
5 - आधेयास्त्वेवाग्निमादधानेन; 6 - अथ व्रतं चरति न मांसमश्नाति न स्त्रियमुपैति नास्याग्निं गृहाद्धरन्ति नान्यत आहरन्ति; 7 - ब्राह्मौदनिकेन संवत्सरमासीत; 8 - औपासनश्चेदाहित एतस्मिन्नस्याग्निकर्माणि क्रियन्ते;9 - न प्रयायात्
10 - नानुगच्छेत्; 11 - यदि प्रयायादनु वा गच्छेद्ब्रह्मौदनं पक्त्वैतयैवावृता समिध आदध्यात्; 12 - यद्येनं संवत्सरेऽग्न्याधेयं नोपनमेद्ब्रह्मौदनं पक्त्वा समिध आधाय यदैनमुपनमेदथादधीत; 13 - तस्य याथाकामी भरणकल्पानाम्
14 - द्वादशाहं चरेदेकाहं वा; 15 - श्व आधास्यमानः पुनर्ब्रह्मौदनं पचति; 16 - योऽस्याग्निमाधास्यन् स्यात् स एतां रात्रिं व्रतं चरति न मांसम् अश्नाति न स्त्रियम् उपैति; 17 - प्रजा अग्ने संवासयाशाश्च पशुभिः सह / राष्ट्राण्यस्मा आधेहि यान्यासन्सवितुः सव इत्युत्तरेण गार्हपत्यायतनं कल्माषमजं बध्नाति
Go to Main Page